Business Opportunities

Ένα από τα διδάγματα της πανδημίας του COVID-19 για τις επιχειρήσεις, είναι πως όσο προετοιμασμένες κι αν πιστεύουν ότι είναι δεν παύουν να παραμένουν εκτεθειμένες στις μελλοντικές κρίσεις. Η κατάσταση που έχει πλέον διαμορφωθεί λόγω της εξάπλωσης του κορονοϊού, προσφέρει σε όλους τους επιχειρηματίες -ανεξαρτήτως αντικειμένου- μια μοναδική ευκαιρία να ελέγξουν τον στρατηγικό σχεδιασμό και τη βιωσιμότητα της επιχείρησής τους, ενώ παράλληλα δίνεται το έναυσμα να εντοπισθούν ενδεχόμενες ελλείψεις και κενά σε επίπεδο προετοιμασίας ώστε να γίνουν οι απαιτούμενες διορθωτικές κινήσεις.

Οι επιδημίες των ιών SARS (2003) και H1N1 (2009), καθώς και οι οικονομικές κρίσεις της τελευταίας εικοσαετίας, έχουν ωθήσει αρκετές επιχειρήσεις να αξιολογήσουν και να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις, καθοδηγώντας τις να υλοποιήσουν τις κατάλληλες επενδύσεις, να βελτιώσουν διαδικασίες και πρακτικές, και να επικαιροποιήσουν πρωτόκολλα επικοινωνίας. Είναι βέβαιο– αλλά και αναπόφευκτο- ότι στο μέλλον θα προκύψουν και νέες κρίσεις. Προφανώς δεν μπορούν να υπολογιστούν προκαταβολικά όλες οι λεπτομέρειες που θα μειώσουν τις επιπτώσεις αυτών των κρίσεων, αλλά είναι εφικτό -και πρέπει- να υπάρξει εγκαίρως η κατάλληλη προετοιμασία για όσες παραμέτρους μπορούν να προβλεφθούν στη λειτουργία ενός οργανισμού.

Αντιμετωπίζοντας ψύχραιμα τους κινδύνους

Ακολουθώντας μερικά απλά βήματα, οι επιχειρήσεις μπορούν να μειώσουν την έκθεσή τους σε κινδύνους από επερχόμενες κρίσεις. Για παράδειγμα, θα βοηθούσε να μειώσουν τον συγκεντρωτισμό σε θέματα πωλήσεων, κάνοντας έναν επιμερισμό σε περιφέρειες, σε τομείς αγορών, σε είδη πελατών κ.λπ., αναζητώντας παράλληλα νέες ευκαιρίες για επέκταση των δραστηριοτήτων τους. Σημαντική δικλείδα ασφάλειας θα αποτελούσε η αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων στον τομέα των προμηθευτών, μειώνοντας έτσι το ρίσκο να διαταραχθεί συνολικά η εφοδιαστική αλυσίδα σε επίπεδο πρώτων υλών που διασφαλίζουν την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών που εμπορεύεται ο κάθε οργανισμός.

Με λίγα λόγια, οι επιχειρήσεις πρέπει πάντα να είναι έτοιμες να προσαρμοστούν, μειώνοντας το ποσοστό της αποκλειστικής εξάρτησής τους από λίγους (ή και μοναδικούς) συνεργάτες, τόσο σε επίπεδο συνεργατών όσο και σε επίπεδο πελατών. Έτσι πλέον θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν με μεγαλύτερη ασφάλεια τις προκλήσεις που παρουσιάζονται, οι οποίες δεν εξαρτώνται απαραίτητα μόνο από τις δικές τους επιλογές ή κινήσεις.

Ένα ακόμη πολύ σημαντικό σημείο εστίασης της προσοχής της επιχείρησης είναι ο τρόπος αντίδρασης στις συνθήκες μιας επερχόμενης κρίσης. Δυστυχώς, η πλέον συνήθης αντίδραση σε κάθε κρίση είναι ο πανικός. Υπό το καθεστώς της ανασφάλειας και του φόβου, οι εταιρείες τείνουν να αδρανοποιούνται. Η σχεδόν μηχανική αντίδραση τους είναι να μειώνουν τα κόστη, να εξοικονομούν μετρητά και να ενεργούν σαν να βρίσκονται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Όμως, μια τέτοια "άνευ όρων παράδοση" στο φόβο είναι ένα από μεγαλύτερα λάθη που μπορεί να κάνει μια επιχείρηση. Αντίθετα, η έλευση μιας ύφεσης ή μιας κρίσης θα έπρεπε να αντιμετωπισθεί ως έναυσμα για αναδιοργάνωση και βελτίωση των λειτουργιών της επιχείρησης. Αυτή ακριβώς είναι η περίοδος που η διοίκηση πρέπει να  αποστασιοποιηθεί από τον "θόρυβο", να κατανοήσει και να αναλύσει τα νέα δεδομένα και να αναζητήσει τρόπους για  να επανατοποθετηθεί στις νέες συνθήκες της αγοράς.

Είναι γεγονός ότι ελάχιστες επιχειρήσεις είχαν την εμπειρία μιας εκτεταμένης υγειονομικής κρίσης πριν από την πανδημία του COVID-19. Στην καλύτερη περίπτωση, οι πιο προετοιμασμένες είχαν μάθει να διαχειρίζονται και να προσαρμόζονται στις "φυσιολογικές" αναταράξεις.  Ωστόσο, η πανδημία ανέδειξε κρίσιμες "ρωγμές" στα θεμέλια πολλών επιχειρήσεων, όλων των μεγεθών. Οι περισσότερες από αυτές τις ρωγμές μπορεί να μην γίνονταν ποτέ αντιληπτές σε ένα "κανονικό" οικονομικό περιβάλλον. Υπό τις παρούσες συνθήκες όμως, μοιάζει σχεδόν αδύνατο να προβλεφθεί πόσο θα διαρκέσουν οι επιπτώσεις της πανδημίας και είναι πιθανό τα πράγματα να μην επανέλθουν ποτέ στην προγενέστερη κατάσταση. Οι δυσκολίες που θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και καταναλωτές, θα αναγκάσει τους επιχειρηματίες να επαναπροσδιορίσουν τον τρόπο με τον οποίο δραστηριοποιούνται.

Θωρακίζοντας το αύριο

Τί θα μπορούσε λοιπόν να κάνει μια επιχείρηση, ώστε να προετοιμαστεί για επερχόμενες κρίσεις; Η απάντηση συνοψίζεται στην ενίσχυση των δυνατοτήτων της. Τώρα, περισσότερο από ποτέ, πρέπει να υιοθετηθούν νέες ψηφιακές τεχνολογίες, να μετασχηματιστεί το επιχειρηματικό μοντέλο και οι λειτουργίες της επιχείρησης. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει το λανσάρισμα νέων ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών ή την διάθεση των υπαρχόντων προϊόντων μέσα από ψηφιακές πλατφόρμες, για την βελτίωση της αποτελεσματικότητας και τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας προς τους πελάτες. Οι ψηφιακές τεχνολογίες διευκολύνουν τις συναλλαγές και παρέχουν στις επιχειρήσεις νέες ευκαιρίες μάρκετινγκ, δικτύωσης και χρηματοδότησης.

Ένα σύνηθες χαρακτηριστικό αρκετών επιχειρήσεων -ειδικά των ΜΜΕ- είναι η επικέντρωση των πωλήσεων ή της παραγωγής σε ένα μόνο ή έστω σε λίγα προϊόντα και υπηρεσίες. Αυτή η τακτική μεσοπρόθεσμα είναι βέβαιο ότι θα ασκήσει μεγάλη πίεση στη λειτουργία της επιχείρησης, πολλώ μάλλον υπό συνθήκες μιας εκτεταμένης κρίσης. Γι' αυτό οι εταιρείες οφείλουν να διερευνήσουν και άλλες παραπλήσιες αγορές, σε σχέση με τον τύπο των πελατών τους και τις γεωγραφικές περιοχές που δραστηριοποιούνται. Επίσης θα πρέπει να εντοπίσουν ευκαιρίες ανάπτυξης, μέσα από πρόσθετα προϊόντα ή υπηρεσίες που ενδέχεται να χρειάζονται οι πελάτες, διευρύνοντας το πεδίο δραστηριότητάς τους. Εδώ αξίζει να αναλογιστούμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: την πρόσφατη εκτίναξη της ζήτησης για προστατευτικές μάσκες και εν γένει για υγειονομικό υλικό!

Επιπλέον, οι εκτιμήσεις προβλέπουν περαιτέρω ανάπτυξη της τηλεργασίας και στην "μετά-COVID 19" εποχή. Παρ' όλ' αυτά, πολλές επιχειρήσεις εξακολουθούν να βασίζουν σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργία τους σε μη αυτοματοποιημένες διαδικασίες. Διαδικασίες που συνήθως διακόπτονται και δεν μπορούν να ολοκληρωθούν όταν οι άνθρωποι δεν εργάζονται στον ίδιο φυσικό χώρο, γεγονός που περιορίζει σημαντικά την αναπτυξιακή δυναμική της εταιρείας. Επεκτείνοντας τη χρήση της τηλεργασίας, οι εταιρείες οφείλουν παράλληλα να διασφαλίσουν ότι οι υποδομές και τα συστήματά τους θα λειτουργούν με ασφαλή τρόπο για όλους: εργαζόμενους, πελάτες και συνεργάτες.

Η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς

Η αβεβαιότητα της τρέχουσας περιόδου έχει ωθήσει πολλές επιχειρήσεις να θεωρούν ως περιττή πολυτέλεια τον σχεδιασμό νέων επιχειρηματικών στόχων, βασιζόμενες στην άποψη που πρεσβεύει ότι δεν μπορεί να υπάρξει ασφαλής πρόβλεψη για το πώς θα διαμορφωθούν η παγκόσμια και οι τοπικές αγορές μέσα στους επόμενους μήνες, πολλώ δε μάλλον σε βάθος ετών. Όμως ακριβώς εκείνες οι επιχειρήσεις που θα σχεδιάσουν και θα εφαρμόσουν νέες στρατηγικές τώρα, πρόκειται να ξεχωρίσουν, να αναπτυχθούν και να ευημερήσουν στην μετά-COVID-19 εποχή. Αυτή ακριβώς η περίοδος είναι η κατάλληλη για να διαμορφώσουν οι επιχειρήσεις νέες προτάσεις και να επανεξετάσουν προς τα που βαδίζουν και τί προσδοκούν στο μέλλον.

Η απόσταση μεταξύ των επιχειρήσεων που ευημερούν και εκείνων που απλώς "επιζούν", καθορίζεται τόσο από τη σωστή κατανομή των πόρων τους όσο και από το αν θα εφαρμόσουν εγκαίρως αποτελεσματικές στρατηγικές. Η καλύτερη επιλογή για κάθε επιχείρηση είναι να εφαρμόσει έναν σωστό στρατηγικό σχεδιασμό τώρα, προκειμένου να μπορέσει να αναπτυχθεί τα επόμενα χρόνια. Ακόμη και αν προς το παρόν…απλά καταφέρνουν να επιβιώνουν, οι επιχειρήσεις που θέλουν να ξεχωρίσουν πρέπει σήμερα να οραματιστούν πού θέλουν να φτάσουν τα επόμενα χρόνια, προχωρώντας εδώ και τώρα στις αντίστοιχες αλλαγές.

Σε αυτό το στάδιο, θα ήταν καθοριστική η συνεισφορά ενός συμβούλου που διαθέτει την πείρα και τη γνώση να καθοδηγήσει τους επικεφαλής επιχειρήσεων στον στρατηγικό σχεδιασμό και την υλοποίηση κρίσιμων αλλαγών στον τρόπο λειτουργίας.

Παραμένει αδιαμφησβήτητο γεγονός ότι κάθε κρίση μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία. Μετά την πάροδο της παρούσας δύσκολης συγκυρίας, όλα συντείνουν στο ότι οι επιχειρήσεις παγκοσμίως θα επικεντρωθούν στην καινοτομία και την υιοθέτηση πρακτικών που θα τους επιτρέψουν να διαχειριστούν πιο εύκολα πιθανές μελλοντικές κρίσεις. Τα πρώτα σημάδια αλλαγών στον τρόπο συμπεριφοράς των καταναλωτών και των επιχειρήσεων φαίνονται ήδη. Η τηλεργασία ενθαρρύνεται από εταιρείες κάθε τύπου, ακόμη και στον δημόσιο τομέα. Οι εφοδιαστικές αλυσίδες μετασχηματίζονται παγκοσμίως και τα καταστήματα λιανικής προσαρμόζονται στη νέα πραγματικότητα του ηλεκτρονικού εμπορίου. Ορισμένες από αυτές τις αλλαγές είναι άμεσες, ενώ άλλες θα ολοκληρωθούν σε βάθος χρόνου, δημιουργώντας το νέο επιχειρηματικό τοπίο για τις επόμενες δεκαετίες. Παρούσες στο νέο αυτό τοπίο, που ήδη διαμορφώνεται ταχύτατα, θα είναι μόνο εκείνες οι επιχειρήσεις που θα καταφέρουν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες. Οι υπόλοιπες μάλλον θα εκλείψουν…

Το παρόν άρθρο του Business Grove δημοσιεύτηκε στο Capital στις 16/10/2021